Elma Sirkesi Nedir?
Elma sirkesi, fermente edilmiş elma suyundan elde edilen, keskin tadı ve kendine özgü kokusuyla tanınan bir sirke çeşididir. Yapım aşamasında elmalar ezilir ve şekerin alkol ile etkileşimi sonucu ortaya çıkan fermantasyon süreciyle birlikte sirke asidi oluşur. Zengin vitamin ve mineraller içermesi sayesinde hem yemek tariflerinde tat verici olarak hem de cilt bakımı gibi doğal uygulamalarda kullanılabilir.
Özellikle salata soslarından turşu yapımına, temizlikten sağlık kürlerine kadar birçok alanda tercih edilen elma sirkesi, güçlü antioksidan özellikleriyle de bilinir. Ancak her üründe olduğu gibi, elma sirkesi tüketiminde de dengeli kullanıma dikkat etmek ve gerekiyorsa uzman görüşünden yararlanmak önemlidir.
Elma Sirkesi Nasıl Yapılır?
Elma sirkesi yapmak için öncelikle doğal, organik elmalar yıkanarak küçük parçalara bölünür; kabukları ve çekirdekleriyle birlikte temiz bir cam kavanoza yerleştirilir, üzerine elmaların üstünü geçecek kadar içme suyu eklenir ve fermantasyonu hızlandırmak için 1-2 yemek kaşığı doğal bal veya şeker ilave edilir.
Kavanozun ağzı, hava alacak ancak sinek veya toz girişini engelleyecek şekilde bir tülbentle örtülerek karanlık ve oda sıcaklığında bir ortamda yaklaşık 3-4 hafta bekletilir ve bu süreçte her gün tahta kaşıkla karıştırılarak küflenme önlenir.
Ardından, elmalar süzülerek çıkarılır, kalan sıvı tekrar kavanoza konularak ağzı tülbentle kapatılıp yaklaşık 4-6 hafta daha bekletilerek sirkenin olgunlaşması ve keskinleşmesi sağlanır. Son aşamada, sirke cam şişelere doldurularak serin ve karanlık ortamda saklanır ve kullanım için hazır hale gelir.
Gerekli Malzemeler:
- Organik, doğal elmalar (kabuk ve çekirdekleriyle)
- İçme suyu (klorsuz veya arıtılmış)
- Doğal bal veya şeker (fermantasyonu hızlandırmak için)
- Cam kavanoz (fermantasyon için)
- Tahta kaşık (karıştırmak için)
- Temiz bir tülbent veya hava geçirgen bez
- Cam şişeler (saklama için)
Elmaları Hazırlama
Elmalar iyice yıkanır ve kabuklarıyla birlikte küçük parçalar halinde kesilir. Çekirdek ve sapları dahil olmak üzere tüm parçalar kullanılır; çünkü bu kısımlar sirke oluşumunu kolaylaştıran yararlı bakterileri içerir. Doğranmış elmalar temiz, geniş ağızlı bir cam kavanoza yerleştirilir ve kavanozun yaklaşık üçte ikisi doldurulur.
Fermantasyonun Başlatılması
Kavanozdaki elmaların üzerine, tamamen kaplanıp hafifçe aşacak kadar içme suyu eklenir. Ardından fermantasyonu hızlandırmak için her bir litre su için yaklaşık 1-2 yemek kaşığı doğal bal veya şeker eklenir. Daha sonra tahta kaşık yardımıyla karıştırılarak şekerin ya da balın iyice çözünmesi sağlanır.
İlk Fermantasyon Süreci
Kavanozun ağzı hava almasını sağlayacak ancak içine toz veya sinek girmesini engelleyecek şekilde temiz bir tülbent veya hava geçirgen bezle kapatılır. Kavanoz, güneş ışığından uzak, oda sıcaklığında (20-25°C arası ideal) bir yerde 3-4 hafta bekletilir. Bu süreçte her gün tahta kaşıkla karıştırmak, yüzeyde küf oluşumunu engeller ve fermantasyonu homojen hale getirir.
Süzme ve İkinci Fermantasyon
Yaklaşık 4 haftanın sonunda elmalar kavanozdan süzülerek çıkarılır. Geriye kalan sıvı tekrar temiz kavanoza alınarak ağzı yine tülbentle kapatılır ve ikinci fermantasyon başlatılır. Bu ikinci fermantasyon, sirkenin tadının ve keskinliğinin oluşmasını sağlayacak olan aşamadır. Kavanoz yine karanlık, serin ve hava akımı olmayan bir yerde 4-6 hafta daha bekletilir.
Saklama ve Kullanım
Sirkenin kokusu ve tadı belirginleştiğinde, bulanık yapısı hafifçe berraklaştığında, sirke hazırdır. Cam şişelere doldurularak hava almayacak şekilde ağzı kapatılır. Hazırlanan elma sirkesi, serin, karanlık ve kuru bir ortamda saklanmalı, salata soslarında, yemeklerde veya sağlık amaçlı kullanım için tüketilebilir.
Elma Sirkesinin Faydaları Nelerdir?
Elma sirkesi, içerdiği asetik asit sayesinde sindirimi destekleyerek şişkinlik ve hazımsızlık hissini azaltmaya yardımcı olabilir. Ayrıca kan şekeri seviyelerini düzenleme potansiyeliyle özellikle yemekten sonra oluşan ani yükselmeleri hafifletebilir.
Antioksidan ve antibakteriyel özellikleri, bağışıklık sistemine destek sağlayıp cilt sorunlarının giderilmesine yardımcı olabilir. Metabolizma hızını olumlu etkileyerek kilo kontrolüne katkıda bulunabileceği öne sürülür.
İçeriğindeki vitamin ve minerallerle genel sağlığı destekleyen elma sirkesi, aynı zamanda enerji seviyesini arttırmaya ve vücuttan toksin atımını hızlandırmaya katkı sağlayarak doğal bir destekleyici olarak kabul edilir.
Elma sirkesi faydaları şu şekilde sıralanabilir:
- Sindirim sistemini destekler
- Kan şekerini dengeler
- Antioksidan etki gösterir
- Saç ve cilt bakımında kullanılabilir
- Bağışıklığı güçlendirir
- Doğal temizlik malzemesi olarak iş görebilir
Kan Şekerini Düşürebilir
Elma sirkesinin faydaları ile ilgili en yaygın inanış; kan şekerinin kontrolünün sağlanması ve diyabetin önlenmesinde yardımcı olmasıdır. Yemekten sonra elma sirkesi tüketmenin kan şekerini düşürdüğü iddia edilir. Bu da tip 2 diyabetli ve prediyabetli kişilere destek olabilir. Ancak elma sirkesinin tek başına kan şekerini düşürmesini beklemeyin. Diyabeti önlemek ve kan şekerinizi dengede tutmak için doğru bir diyet yapmanız gerekir. Elma sirkesi bir diyabet tedavisindeki hiçbir ilacın yerine geçemez. Diyabet tedavisinde yardımcı bir rol üstlenebilir.
Kalp Sağlığını Destekler
Elma sirkesinin, atardamarlarda yağ oluşmasına neden olan trigliseridleri düşürücü etkisi olabilir. Ayrıca elma sirkesi, kötü kolesterolü (LDL) nötrolize etmeye yardımcı olabilen pektin adlı bir lif içerir. Ancak elma sirkesi içerek kolesterolünüzü düşüreceğiniz yanılgısına düşmeyin.
Bağışıklık Sistemini Korur
Elma sirkesindeki dost bakteriler, enfeksiyonlardan korunarak bağışıklık sistemini güçlü kılar. Ayrıca sağlıklı bakteriler, hastalandığınızda da çabuk iyileşmenizi sağlar. Elma sirkesinin vücudumuzdaki patojenlerle savaşabileceği düşünülür.
Kilo Vermeye Yardımcıdır
Kilo vermek isteyen kişiler için elma sirkesi iyi bir yardımcı olabilir. Ama elma sirkesi içerek kilo vereceğinizi düşünmeyin. Uyguladığınız sağlıklı bir diyete elma sirkesi ekleyebilirsiniz. Ancak kilo verme fikriyle elma sirkesini direkt içmeyin. Salatalarınıza ya da bazı yemeklerinize ilave edebilirsiniz.
Elma Sirkesi Mideye İyi Gelir mi?
Pastörize edilmemiş elma sirkesi, diğer probiyotikler gibi sindirim sisteminizin düzgün çalışmasını sağlayan bağırsak dostu bakteriler içerir. Bu da hazımsızlık gibi sorunları olan kişiler için rahatlatıcı olabilir. Yine gastroözofagial reflü hastalığı ataklarını yatıştırdığı iddiası da elma sirkesinin faydalı olarak nitelendirilmesini sağlar. Ancak asitli yapısı nedeniyle elma sirkesi içmek sakıncalı kabul edilir. Hatta bazı araştırmalar, reflü, ülser veya diğer mide rahatsızlıklarını kötüleştirdiği yönündedir.
Elma Sirkesinin Cilde Faydaları
Antibakteriyel ve antifungal özelliği sayesinde, elma sirkesi daha sağlıklı bir cilt ve tırnaklar için doğal bir ilaç görevi görür. Elma sirkesinin cilde faydaları sert, çatlamış topuklar ve ayak mantarları üzerindeki etkilerinden anlaşılabilir. Elma sirkesi, kuruyan cildi yumuşatabilir.
Elma Sirkesinin Saça Faydaları
Elma sirkesinin saça faydaları özellikle kuru saçlarda görülebilir. Kuru, kırılgan saçlarınız veya kaşıntılı bir saç deriniz varsa, birkaç damla elma sirkesi faydalı olabilir. Saç ve cildimizin pH değeri 5.5 civarındadır ve asidiktir. Normal saç tipi ürünleri alkalidir ve saçların kurumasına sebep olur. Şampuan sonra da kullanabileceğiniz elma sirkesi, saçınızın pH dengesini korumaya yardımcı olur. Bunun yanı sıra, elma sirkesi saçlarda kepek oluşmasını da engelleyebilir. Zira elma sirkesinin mantar önleyici özellikleri sayesinde yağ birikemez ve malassezia gibi maya mantarı oluşamaz. Ayrıca saç sağlığı konusunda ayrıca yıllardır yanlış bir inanış kulaktan kulağa dolanır. Elma sirkesi, saç biti ve ‘sirke’ olarak bilinen yavrularının yok edilmesinde ilaç olarak kullanılır. Ancak bu doğru değildir. Bit ile mücadele için bir doktora danışmak ve eczaneden alınan bir ilaçla tedavi olmak gerekir. Zira saç biti, insan üzerinde yaşayan ve kanıyla beslenenen bir parazittir ve tedavi edilmelidir.
Elma Sirkesinin Yüze Faydaları
Cildin pH’ını dengelemede yardımcı olurken pürüzsüz ve yumuşak bir yapısı oluşmasına zemin hazırlar. Doktorunuzun kontrolünde yüzünüze uygulayacağınız elma sirkesi, peeling etkisi yaratabilir.
Elma Sirkesi Nasıl Tüketilmelidir?
- Elma sirkesinin en yaygın kullanımı salata ve turşularda mevcuttur. Salata sosunuzu ya da turşunuzu elma sirkesiyle yapabilirsiniz. Turşuda elma sirkesinin güçlü asidi yiyeceklerin bozulmasına neden olan bakterileri engeller. Bal ve zeytinyağı ile elma sirkesini karıştırarak bir salata sosu hazırlayabilirsiniz. Tuz yerine elma sirkesini tercih edebilirsiniz. Maden suyu ve meyve sularına ekleyerek de tüketebilirsiniz. Elma sirkesi tüketimi için günlük önerilen miktar 15-30 ml’dir.
- Yüzünüz için uygulayacağınız buhar banyosunda 2 tatlı kaşığı elma sirkesi kullanabilirsiniz. 15 dakika boyunca yüzünüzü bu buhara doğru tutup başınıza bir havlu örtün ve bekleyin. Daha sonra yüzünüzü soğuk suyla yıkayın. Bu buhar banyosu, gözenekleri açarak kirlerin temizlenmesine yardımcı olur.
- Saçlarınızın için de elma sirkesinden bir solüsyon hazırlayabilirsiniz. Bir şişede eşit miktarda elma sirkesi ve suyu karıştırın. Saçlarınızı yıkadıktan sonra bu solüsyonu uygulayın ve saçlarınızı durulayın.
- Elma sirkenizi mantarla mücadele eden ayaklarınız için de kullanabilirsiniz. Bir ölçü elma sirkesine 2 ölçü kadar ılık su ekleyin ve ayaklarınızı bu suda bekleyin. İpeksi bir cilde sahip olursunuz.
- Elma sirkesi, sivrisinek ve böcek ısırmalarına karşı hem kaşıntıyı hem de acıyı azaltmak için kullanılabilir.
Elma Sirkesi Kullanım Alanları Nelerdir?
- Mikrop öldürücü özelliğiyle temizlikte kullanılır. Yine cam parlatmak için sıklıkla kullanılır.
- Elma sirkesi antiseptik olması nedeniyle özellikle mutfak temizliğinde ve kişisel bakımda tercih edilir. Mutfakta ayrıca meyve ve sebzelerin temizlenmesinde kullanılır. Salmonella gibi bakterilerin bulaşmasını engellemek amacıyla elma sirkesinin gıda temizliğinde kullanılması faydalı olabilir. Elma sirkesi hamur kabartmak amacıyla, salataları soslamak ve bazı yemeklerde tercih edilir.
- Elma sirkesinin yine direkt tüketilmesinin yanı sıra boğaz ağrısında gargara olarak kullanılır. Direkt içilmesi asit içeriği nedeniyle diş minesine zarar verebilir. Zayıflayan mine ve mineral kaybıyla birlikte de çürüklere açık hale gelir.
Elma Sirkesinin Zararları Var mıdır?
Elma sirkesinin faydaları olduğu kadar zararları da olabilir.
- Elma sirkesi mide ve dişlerinize zarar verebilir. Elma sirkesinin dişleri beyazlattığı ve parlattığına dair yanlış bir bilgi vardır. Sirke yapısıyla parlaklık verse de diş minesine bir o kadar zarar verir. Siğil gibi sorunlu ciltlere doğrudan uygulandığında yanıklara sebep olabilir. Bazı durumlarda boğaz tahrişine ve alerjik reaksiyonlara yol açabilir. Ayrıca potasyum seviyelerini düşürebilir.
- Böbrek hastalığı olanlar için de asitli yapısı nedeniyle elma sirkesi sakıncalı olabilir. Direkt içilen elma sirkesi böbreklerin çalışmasını olumsuz etkileyebilir.
- Yine elma sirkesinin asitli yapısı reflü hastalığı olanlar için zararlı olabilir.
- Ayrıca elma sirkesini temizlik amacıyla kullanırken çamaşır suyu gibi kimyasallarla karıştırmayın. Bu durum zehirlenmelere yol açabilir.
Ateşi Düşürmek İçin Sirkeli Su Kullanılmalı mı?
Eskiden ateş düşürmede sıkça kullanılan sirkeli su hala uygulanabiliyor. Elma sirkeli su ile ıslatılmış bez vücut sıcaklığının düşürülmesinde yatıştırıcı olabilir. Ancak ardından daha yüksek derecelerde ateşe sebep olabilir.
Elma Sirkesi Tansiyonu Düşürür mü?
“Elma sirkesinin faydaları nelerdir” ve “Elma sirkesi nasıl kullanılır?” soruları bir merak konusudur. Ancak hiçbir besinden mucizevi faydalar beklenmemelidir. Örneğin elma sirkesinin kanser, yüksek tansiyon gibi hastalıkların tedavinde iyileştirici etkileri olduğundan bahsedilir. Ancak bununla ilgili araştırmalar yetersizdir. Hatta tansiyon ilacı kullanan kişilerin doğrudan elma sirkesi içmesi sağlık sorunlarına yaratabilir. “Elma sirkesi tansiyonu düşürür mü?” diye merak ederken sağlığınızdan olmayın.
Elma sirkesi sağlıklı ve dengeli beslenme düzenine ekleyebileceğiniz bir besindir. Ancak asitli yapısı nedeniyle fazla ve yanlış tüketimi çeşitli sorunlara neden olabilir. Kilo vermek uğruna ya da kan şekerinizi düşürmek için elma sirkesini direkt olarak tüketmeyin. Elma sirkesinden alacağınız faydaları diyetinizin içinde tükettiğiniz salatanın sosuna elma sirkesi koyarak almaya çalışın. Kilo vermeye ya da kan şekerinizi dengede tutmaya çalışıyorsanız, egzersiz yapın ve sağlıklı beslenin.
