Heimlich Manevrası Nedir?

Heimlich Manevrası Nedir?

Heimlich manevrası, karna bası uygulama yoluyla yabancı bir nesne nedeniyle boğazı veya nefes borusu (trakea) tıkanmış kişinin hava yolunu açmayı hedefleyen bir ilkyardım yöntemidir. Hava yolu tıkanıklığı, ‘tam tıkanma’ ya da ‘kısmi tıkanma’ şeklinde olabilir. Tıkanma sonucu bilinç hızla bozulabilir ve acil müdahale yapılmazsa yaşamsal tehlikelere yol açar. Çoğu zaman hasta ne olduğunu anlatacak, ifade edebilecek durumda değildir. 

Zamanında ve doğru müdahale olmazsa yaşam kurtarılsa bile beyin ve diğer yaşamsal organlara belli bir süre oksijen taşınmaması nedeniyle felç gibi kalıcı bozukluklar görülebilir. Nefes alamama, acı çekerek elleri boyuna götürme, konuşamama ve morarma ‘tam tıkanma’ belirtileridir. Bu durumda 'Heimlich manevrası' yapılır. Kısmi tıkanmada ise öksürük olur. Nefes alıp konuşmada sorun olmaz. Bu durumda hasta öksürmeye teşvik edilir, öncelikle bulunduğu pozisyonda bırakılır. Solunum ve öksürük zayıflar ya da kaybolursa ve morarma saptanırsa derhal girişimde bulunulmalıdır.

Heimlich Manevrası Sırasında Dikkat Edilmesi Gerekenler

Boğulmalarda, 4 dakikadan daha uzun süre beyne oksijen gitmemesi beyin hasarına ve ölüme neden olabilir. Bu nedenle herkesin boğulmalara karşı ilk yardım bilmesi önemlidir. Uzmanlar, boğulmalarda karna baskı uygulanmasını tavsiye eder. Tam tıkanmalarda uygulanan Heimlich manevrası, yapılacağı kişinin durumuna göre değişiklik gösterir. Bu kişiler şunlar olabilir:

• Hamile yetişkinler veya bir yaşından küçük bebekler,
• Bir yaşından büyük çocuklar ve hamile olmayan yetişkinler,
• Kendiniz.

İlk yardım uygulanacak kişi kim olursa olsun, Heimlich manevrasından sonra solunum yolunda herhangi bir fiziksel hasar olup olmadığını kontrol etmek için mutlaka tıbbi yardım alınmalıdır. Boğuluyor gibi görünen kişi bilinci açık ve öksürüyorsa, cismi kendi kendine çıkarabilir. Bu durumda Heimlich manevrası uygulanmamalıdır.

Heimlich Manevrası Nasıl Yapılır?

Kişi öksüremiyor, konuşamıyor veya nefes alamıyorsa, özellikle ellerini boğazına götürüp boğulma belirtisi gösteriyorsa, yalnız değilseniz yanınızdaki kişinin tıbbi yardım çağırmasını sağlayın. Yalnızsanız hemen ilk yardıma başlayın:

• Hasta ayakta ya da oturur pozisyondaysa, arkasında durun.
• Hastayı öne eğin.
• Elinizin ayasıyla hastanın sırtına, kürek kemiklerinin arasına, hızlı ve kuvvetli şekilde 5 kez vurun.
• Tıkanıklığın açılıp açılmadığını kontrol edin. Eğer açıldıysa işlemi durdurun.

Tıkanıklık açılmadıysa, aşağıdaki adımlarla Heimlich manevrası uygulayın:

• Hastanın arkasından sarılarak gövdesini kavrayın.
• Bir elinizi yumruk yapın ve başparmağınız içeri gelecek şekilde, göbek deliğinin hemen üstüne yerleştirin.
• Diğer elinizle yumruk yaptığınız eli kavrayarak, içe ve yukarı doğru 5 kez bastırın.
• Cisim dışarı çıkana, kişi nefes alabilene veya öksürebilene kadar işlemi tekrarlayın.
• Hastanın bilinci kapanırsa hemen tıbbi yardım çağırın ve CPR (temel yaşam desteği) uygulamaya başlayın.

Bebeklerde Heimlich Manevrası

Bir yaşından küçük bebeklerde, eğer bebek şiddetli şekilde öksürüyor veya ağlıyorsa, müdahale edilmemelidir. Güçlü öksürükler ve ağlama, yabancı cismin hava yolundan dışarı atılmasına yardımcı olabilir.

Bebek güçlü bir şekilde öksürmüyor veya şiddetli bir şekilde ağlamıyorsa, yabancı cisme bağlı hava yolu tıkanıklığını açmak için aşağıdaki ilk yardım yöntemi uygulanmalıdır:

• Bebeği bir kolunuzun üzerine yüzüstü yatırın ve destek için uyluğunuzu veya kucağınızı kullanın.
• Bebeğin göğsünü elinizle, çenesini ise parmaklarınızla kavrayarak başını vücudundan aşağıda olacak şekilde öne eğin.
• Serbest elinizin ayasıyla bebeğin sırtına, kürek kemiklerinin arasına hızlı ve kuvvetli şekilde 5 kez vurun.
• Bebeği diğer kolunuzun üzerine başını destekleyerek sırtüstü çevirin.
• Yabancı cismin çıkıp çıkmadığını kontrol edin.
• Cisim çıkmadıysa, ikinci ve üçüncü parmağınızı kullanarak göğüs kemiğinin alt kısmına, meme uçlarının alt hizasına, 5 kez bası uygulayın. Bası, bebeğin göğsünü derinliğinin üçte biri ile yarısı arasında sıkıştıracak kadar güçlü ve hızlı olmalıdır.
• Yabancı cisim çıkana veya bebek bilinçsiz hale gelene kadar 5 sırt vurması ve 5 göğüs basısı uygulamaya devam edin.
• Bebek bilinçsiz hale gelirse hemen tıbbi yardım çağırın ve CPR (temel yaşam desteği) uygulamaya başlayın.

Çocuklarda Heimlich Manevrası

Çocuklarda Heimlich manevrası, solunum yoluna yabancı cisim kaçması durumunda uygulanan bir ilk yardım tekniğidir. 5 yaşından büyük veya 20 kg üzerindeki çocuklarda yetişkinlere benzer şekilde uygulanır, ancak basınç daha kontrollü olmalıdır.

Çocuk nefes alamıyor, konuşamıyor ve öksüremiyorsa Heimlich manevrası uygulanmalıdır. Ellerini boğazına götürerek boğulma işareti veriyorsa bu durum tam tıkanıklık olduğunu gösterir ve acil müdahale gerektirir. Ancak çocuk güçlü bir şekilde öksürebiliyorsa veya ağlıyorsa, müdahale edilmemelidir. Çünkü güçlü öksürükler yabancı cismin doğal olarak dışarı atılmasına yardımcı olabilir.

Heimlich manevrasını uygulamak için çocuğun arkasına geçerek ona sarılmak gerekir. Bir el yumruk yapılarak göbeğin hemen üstüne, göğüs kemiğinin altına yerleştirilir. Yumruk yapılan el, diğer elle kavranarak içe ve yukarı doğru kuvvetli bir şekilde bastırılır. Bu hareket 5 kez tekrarlanır ve her basıdan sonra yabancı cismin çıkıp çıkmadığı kontrol edilir. Cisim çıkmadıysa manevraya devam edilir.

Eğer çocuk bilincini kaybederse, hemen tıbbi yardım çağrılmalı ve CPR (kalp masajı ve suni solunum) uygulanmalıdır. Heimlich manevrası sonrası, solunum yollarında herhangi bir hasar olup olmadığının kontrol edilmesi için mutlaka bir sağlık kuruluşuna başvurulmalıdır. Çok güçlü bası yapılmamalıdır, çünkü çocuklarda iç organlara zarar verme riski vardır.

Hamilelerde İlkyardım

Hamile kadınlarda Heimlich manevrası biraz farklı uygulanır. El, göbeğin üstüne değil, göğüs kemiğinin biraz daha yukarısına yerleştirilerek baskı uygulanır. Eğer hamile kişi baygınsa, sırtüstü yatırın ve parmağınızla hava yolunu temizlemeye çalışın. Yabancı cismi çıkaramıyorsanız, hemen CPR (temel yaşam desteği) uygulamaya başlayın.

Kendinize Nasıl İlkyardım Yaparsınız?

Yalnızken boğulma tehlikesi yaşarsanız, hızlı ve doğru müdahale hayatınızı kurtarabilir. Nefes alamıyor, konuşamıyor ve öksüremiyorsanız, aşağıdaki adımları uygulayarak kendi kendinize Heimlich manevrası yapabilirsiniz. Bir elinizin başparmağını midenin üst kısmına, göğüs kemiğinin altına gelecek şekilde yerleştirerek yumruk yapın. Diğer elinizle yumruğunuzu kavrayın ve aynı anda içeri ve yukarı doğru itin. Bu hareketi 5 kez tekrarlayın. Nesne dışarı çıkana ve nefes alıp öksürebilene kadar işlemi sürdürün.

Ayrıca, üst karnınızı bir masanın köşesine veya bir sandalyenin arkasına yerleştirerek destek alabilir ve güçlü bir şekilde kendinizi öne doğru itebilirsiniz. Bu, yabancı cismin dışarı atılmasına yardımcı olabilir. Eğer yabancı cismi çıkaramazsanız ve bilincinizi kaybedeceğinizi hissediyorsanız, acil tıbbi yardım almalısınız.

Yetişkinlerde Boğulma Nasıl Önlenir?

Yetişkinlerde boğulma, genellikle yemek yerken dikkatsizlik, hızlı yeme veya alkol gibi etkenler nedeniyle meydana gelir. Solunum yoluna kaçan yiyecek veya yabancı cisimler ciddi sağlık riskleri oluşturabilir. Bu durumu önlemek için bazı basit ama etkili önlemler almak önemlidir.

Boğulma riskini azaltmak için şu adımlara dikkat edebilirsiniz:

• Yiyecekleri küçük parçalara ayırın.
• Özellikle takma diş kullanıyorsanız, lokmalarınızı yavaş ve iyice çiğneyin.
• Çiğneme ve yutma esnasında gülmekten ve konuşmaktan kaçının.
• Yemeklerden önce ve yemek sırasında aşırı alkol almamaya özen gösterin.

Bebeklerde ve Çocuklarda Boğulma Nasıl Önlenir?

Yetişkinlerde boğulma, genellikle yemek yerken dikkatsizlik, hızlı yeme veya alkol gibi etkenler nedeniyle meydana gelir. Solunum yoluna kaçan yiyecek veya yabancı cisimler ciddi sağlık riskleri oluşturabilir. Bu durumu önlemek için bazı basit ama etkili önlemler almak önemlidir.

Boğulma riskini azaltmak için şu adımlara dikkat edebilirsiniz:

• Yiyecekleri küçük parçalara ayırın.
• Özellikle takma diş kullanıyorsanız, lokmalarınızı yavaş ve iyice çiğneyin.
• Çiğneme ve yutma esnasında gülmekten ve konuşmaktan kaçının.
• Yemeklerden önce ve yemek sırasında aşırı alkol almamaya özen gösterin.

Heimlich Manevrası ile İlgili Sıkça Sorulan Sorular

Heimlich Manevrası Ne Demek?

Heimlich manevrası, solunum yoluna yabancı cisim kaçan ve nefes alamayan kişilere uygulanan bir ilk yardım tekniğidir. Diyaframın altına yapılan ani baskı ile akciğerlerden güçlü bir hava akımı yaratılarak tıkanıklık giderilir. Bu yöntem, özellikle tam tıkanmalarda hayat kurtarıcı olabilir.

Heimlich Manevrası Tam Tıkanma mı?

Evet, Heimlich manevrası genellikle tam tıkanmalarda uygulanır. Eğer kişi konuşamıyor, nefes alamıyor ve morarmaya başlıyorsa, tam tıkanma söz konusudur ve acil müdahale gerekir. Kısmi tıkanmalarda ise kişi öksürebildiği sürece müdahale edilmemeli, kendi kendine nefes yolunu açmasına izin verilmelidir.

Kişi Kendi Kendine Heimlich Manevrası Yapabilir mi?

Evet, kişi kendi kendine Heimlich manevrası uygulayabilir. Bunun için yumruk yaptığı elini göbek deliğinin biraz üstüne koyarak diğer eliyle desteklemeli ve sert bir şekilde içe ve yukarı doğru baskı yapmalıdır. Alternatif olarak, bir masa kenarı veya sandalye sırtına karın bölgesini dayayarak ani baskılar uygulayabilir.

Heimlich Manevrası Sonrası Ne Yapılmalı?

Tıkanıklık açıldıktan sonra kişinin nefes alması ve genel durumu kontrol edilmelidir. Eğer solunum güçlüğü devam ediyorsa veya kişi baygınlık hissediyorsa tıbbi yardım alınmalıdır. Ayrıca, manevranın karın bölgesinde iç yaralanmalara neden olabileceği unutulmamalı ve ciddi vakalarda doktora başvurulmalıdır.

Heimlich Manevrası Uygulayan Bir İlk Yardımcının Uygulama Sıralaması Nasıl Olmalıdır?

İlk olarak, kişinin nefes alıp alamadığı ve tam tıkanma olup olmadığı değerlendirilmelidir. Ardından, kişinin arkasına geçilerek göbek deliği ile göğüs kafesi arasına yumruk yapılarak baskı uygulanmalıdır. Tıkanıklık giderilene kadar bu hareket tekrarlanmalı ve gerekirse acil yardım çağrılmalıdır.

Hamilelere Heimlich Manevrası Nasıl Yapılır?

Hamilelerde Heimlich manevrası karın yerine göğüs bölgesine uygulanır. İlk yardımcı, kişinin arkasına geçerek ellerini göğüs kemiğinin altına yerleştirir ve içe doğru güçlü baskılar yapar. Eğer kişi bilincini kaybederse, hemen yere yatırılarak göğüs kompresyonları ile müdahaleye devam edilmelidir.